Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Azerbaycan’ın Şuşa şehrinde düzenlenen Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) Devlet Başkanları Gayriresmi Zirvesi’nde konuştu.
Türk ülkeleriyle ilişkilerin genişletilmesi ve Türk Dünyası’nın güçlendirilmesinin Azerbaycan dış politikasının önceliği olduğunu vurgulayan Aliyev, Azerbaycan olarak her zaman Türk Dünyası’nın sıkı birlik içerisinde olması, ekonomik ve askeri olarak güçlenmesi ve uluslararası arenada güç merkezine dönüşmesi adına çaba sarf ettiklerini söyledi.
Aliyev, TDT’nin, dünya çapında güç merkezlerinden birine dönüşmesi gerektiğinin altını çizerek “Biz büyük coğrafi alanı kapsıyoruz. Ülkelerimizde olumlu demografik dinamizm var. Askeri potansiyelimiz, savaş alanında kendisini defalarca ortaya koydu. Zengin doğal kaynaklarımız, ulaştırma bağlantılarımız, zengin tarih ve kültürümüz bizim büyük servetimizdir. 21. yüzyıl, Türk Dünyası’nın kalkınma yüzyılı olmalıdır.” ifadelerini kullandı.
Azerbaycan’ın toprak bütünlüğünü ve egemenliğini tam sağladıktan sonra Şuşa’da yapılan zirvenin sembolik anlam taşıdığına işaret eden Aliyev, Karabağ’ın tacı Şuşa’nın her zaman Azerbaycan’ın ve bölgenin medeni ve siyasi hayatının önemli merkezlerinden biri olduğunu kaydetti.
Aliyev, Azerbaycan’ın hiçbir zaman topraklarının işgalini kabullenmediğinin altını çizerek 2. Karabağ Savaşı’nda Azerbaycan ordusunun 30 yıllık işgale son verdiğini hatırlattı.
İşgalden kurtarılan bölgelerde kapsamlı imar ve ihya çalışması yürüttüklerini aktaran Aliyev, “Şimdi bu topraklara hayat geri dönüyor. Bugüne kadar yaklaşık 8 bin zorunlu göçmen ata yurtlarına geri döndü. Yıl sonuna kadar 20 bin kişi geri dönecek.” diye konuştu.
Aliyev, TDT liderlerinin, Karabağ ziyaretlerinin kardeşlik dayanışmasının tezahürü olduğunu vurgulayarak bölgede TDT ülkelerince yapılan ve yapılacak okullar dolayısıyla teşekkür etti.
TDT’nin faaliyetlerine de değinen Aliyev, “TDT’nin bütçesi, hedeflerimizin gerçekleştirilmesi açısından yeterli değil. Bu nedenle Azerbaycan TDT sekretaryasına 2 milyon dolar ödedi.” dedi.
Aliyev, ulaştırma koridorlarından da bahsederek “Doğu-Batı Ulaştırma Koridoru’nun genişletilmesi önceliğimizdir. Orta Dehliz’in (Orta Koridor) parçası olan Bakü-Tiflis-Kars Demiryolu’nun kapasitesi, Azerbaycan sermayesi ile yıllık 1 milyon tondan 5 milyon tona çıkartıldı. Hazar’da 50’den fazla ticari gemiye sahip Azerbaycan, Türk devletleri için önemli transit hizmetleri vermektedir. Alat Uluslararası Limanı’nın kapasitesi, 15 milyon tondan 25 milyon tona çıkartılacak.” ifadelerini kullandı.
Azerbaycan’ın 11-22 Kasım’da ev sahipliği yapacağı Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi 29 Taraflar Konferansı’na (COP 29) ev sahipliği yapacağını hatırlatan Aliyev, TDT liderlerini bu etkinliğe davet etti.
TDT Devlet Başkanları Gayriresmi Zirvesi
Zirveye, Aliyev’in yanı sıra Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov, KKTC Cumhurbaşkanı Ersin Tatar, Macaristan Başbakanı Viktor Orban ve TDT Genel Sekreteri Büyükelçi Kubanıçbek Ömüraliyev katıldı.
“Ulaştırma Bağlantısı ve İklim Hareketi ile Sürdürülebilir Bir Gelecek İnşa Etmek” temalı zirvede, Türkiye’yi Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz temsil etti. Yılmaz’a, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan eşlik etti.
