Çarşamba günü GMT ile 03.30 sıralarında, kuzey Avrupa’nın gökyüzü alevler içinde hızla ilerleyen bir cisimle aydınlandı.
O anları anlatan İsveç’in Malmö kentinden işçi Simon Eriksson, “Hemen bir bilim kurgu filmindeki saldırıya geçen birlikleri düşündüm,” dedi. Bölgeden Danimarka, İsveç ve İngiltere’de de benzer görüldü.
Uzmanlar, bu olayın SpaceX’in Falcon 9 roketinin Dünya atmosferine yeniden girmesi nedeniyle yaşandığını açıkladı.
Roket parçaları Polonya’ya düştü
Yerel saatle 10.00 (GMT 09.00) civarında Polonya’nın Komorniki kasabasında bir depo sahibi olan Adam Borucki, deposunun arkasında yaklaşık 1,5 metreye 1 metre büyüklüğünde yanmış bir tank buldu. Enkazın, depoya ait bir aydınlatma sistemine de zarar verdiği tespit edildi.
Borucki, durumu polise bildirdi. Polis ekipleri, Polonya Uzay Ajansı (Polsa) ile yaptığı incelemelerde, cismin Elon Musk’ın şirketi SpaceX tarafından üretilen bir Falcon 9 roketine ait olduğunu belirledi.
Polis sözcüsü Andrzej Borowiak, “Nesnenin buraya nasıl düştüğünü araştırıyoruz ancak önemli olan kimsenin zarar görmemesi,” dedi.
Polonya polisi, benzer bir enkazın Wiry köyü yakınlarındaki bir ormanda da bulunduğunu açıkladı.
Polsa, “Falcon 9 roketinin ikinci aşamasının 19 Şubat 2025 tarihinde 04.46 ile 04.48 saatleri arasında Polonya üzerinde kontrolsüz şekilde atmosfere girdiğini” doğruladı.
Roket arızası nedeniyle Pasifik’e düşemedi
SpaceX’in Falcon 9 roketi, insanları ve yükleri uzaya taşımak için kullanılan, tekrar kullanılabilir bir sistem olarak tasarlandı. Ancak bu sefer beklenmedik bir durum yaşandı.
1 Şubat’ta ABD’nin Kaliforniya eyaletindeki Vandenberg Hava Kuvvetleri Üssü’nden fırlatılan roket, normalde kontrollü bir şekilde atmosfere yeniden girerek Pasifik Okyanusu’na düşmeliydi.
Harvard Üniversitesi’nden astrofizikçi Dr. Jonathan McDowell, “Ancak motor arızası nedeniyle bu mümkün olmadı. Son haftalarda roketin yörüngede dolaştığını görüyorduk ve kontrolsüz bir şekilde atmosfere gireceğini tahmin ediyorduk. İnsanların gökyüzünde yanan bir cisim olarak gördüğü şey de buydu,” dedi.
Enkazın İngiltere üzerinden saatte 27 bin kilometre hızla geçtiği, ardından İskandinavya üzerinden ilerleyerek doğu Avrupa’ya birkaç yüz kilometre hızla düştüğü tespit edildi.
Uzay enkazı riski büyüyor
Roket ve uydu parçalarının atmosfere yeniden girişi ayda birkaç kez gerçekleşiyor. Ancak genellikle bu parçalar tamamen yanarak yok oluyor. Daha büyük parçaların Dünya’ya düşmesi ise nadir bir durum.
Dr. McDowell, kontrolsüz büyük roket enkazlarının tehlikeli olabileceğini belirterek, “Şu ana kadar şanslıydık ve kimse zarar görmedi ancak yörüngeye daha fazla şey gönderdikçe şansımız tükenebilir,” dedi.
Uzman, SpaceX Falcon roketleriyle ilgili yaşanan bu tür olayların endişe verici hale geldiğini de vurgulayarak, “Bu, son dönemde dördüncü kez yaşanıyor ve motor arızası gibi hataların daha sık görüldüğüne dair işaretler var,” dedi.
McDowell ayrıca, Polonya’da büyük enkaz parçalarının bulunduğunu ancak batı Ukrayna’ya da parçaların düşmüş olabileceğini ifade etti.
