SPHEREx, 28 Şubat Cuma günü uzaya fırlatılacak ve önümüzdeki iki yıl boyunca gökyüzünü dört kez tarayacak. Misyonun sonunda, gökyüzündeki her nokta 102 farklı kızılötesi renk tonuyla kaydedilmiş olacak; bu da daha önce hiçbir tüm-gökyüzü haritasında görülmemiş bir ayrıntı seviyesi sunacak.
NASA’nın Jet Propulsion Laboratory’den astrofizikçi ve SPHEREx proje bilimcisi Olivier Doré, “Gökyüzündeki her şeyi inceleyeceğiz ve her pikselin spektrumunu ölçeceğiz. Gezegenler, yıldızlar, galaksiler ve kuyruklu yıldızlar dahil olmak üzere her tür nesneyi analiz edeceğiz” dedi. Bu veriler, evrenin genel yapısını ve bileşimini anlamaya yönelik büyük bir adım olacak.
Üç temel bilimsel hedef
SPHEREx’in üç ana hedefi bulunuyor: Büyük Patlama’dan hemen sonra evrenin nasıl göründüğünü araştırmak, Tüm galaksilerden yayılan ışığı haritalayarak evrendeki ışığın toplam miktarını ölçmek, Samanyolu’ndaki su ve yaşam için kritik diğer elementlerin varlığını belirlemek.
Bu hedeflere ulaşmak için SPHEREx, evrendeki ışığın spektrumlarını analiz edecek ve ışık kaynağının uzaklığına ve hareket yönüne dair bilgiler sunacak.
450 milyon galaksinin haritası çıkarılacak
SPHEREx’in sonunda oluşturacağı 3D harita, 450 milyon galaksinin göreceli konumlarını içerecek. Bu veriler, evrenin erken döneminde gerçekleştiği düşünülen kozmik enflasyon teorilerini test etmek için kullanılacak.
Galaksilerin yoğunluğu evrenin her bölgesinde aynıysa, basit bir enflasyon modeli desteklenebilir. Eğer dağılım düzensizse, bilinmeyen fiziksel süreçler devrede olabilir.
Evrenin tarihindeki tüm ışığı ölçmek
SPHEREx ayrıca evrenin başlangıcından bu yana yayılan tüm ışığı hesaplamak için kullanılacak. Veriler, ışığın nereden geldiğini, ne zaman yayıldığını ve zaman içinde nasıl değiştiğini anlamaya yardımcı olacak.
Galaksimizde yaşamın izlerini aramak
SPHEREx, Samanyolu’ndaki su buzu, karbon dioksit ve karbon monoksit gibi yaşam için kritik bileşenleri araştırarak, potansiyel olarak yaşanabilir gezegenlerin oluşum koşullarını aydınlatacak. Bu elementlerin moleküler bulutlardaki varlığı, bu bileşenlerin genç gezegenlere taşınma olasılığını artırıyor.
SPHEREx’in topladığı veriler, James Webb Uzay Teleskobu (JWST) gibi daha dar ama derin görüş yeteneğine sahip gözlemevleri ile birleştirilerek bilim insanlarına daha kapsamlı analiz fırsatı sunacak. SPHEREx ekibinden Gary Melnick, “SPHEREx ilginç bir keşif yaparsa, Webb bunu daha yüksek çözünürlükte inceleyebilir. Bu iki teleskop güçlü bir ortaklık oluşturabilir.” dedi.
