BM Genel Sekreteri Guterres, BM Genel Kurulu’nda düzenlenen Filistin meselesine barışçıl bir çözüm bulunması ve iki devletli çözümün hayata geçirilmesi konulu Yüksek Düzeyli Uluslararası Konferans’ta konuştu.
On yıllardır Orta Doğu diplomasisinin barışa giden yoldan çok bir “süreç” olduğunu ifade eden Guterres, “Sözcükler, konuşmalar, bildiriler sahadaki insanlar için fazla bir anlam ifade etmiyor. Daha önce de gördüler, duydular. Bu süreç devam ederken yıkım ve ilhak tüm hızıyla ilerliyor. Bu çabanın farklı olduğunu kanıtlama sorumluluğu hepimize aittir.” uyarısını yaptı.
“Filistinliler için devlet kurma bir ödül değil, bir haktır”
Orta Doğu barışı için temel sorunun, iki devletli çözümün hayata geçirilmesi olduğunun çok açık bilindiğine işaret eden Guterres, sözlerini şu şekilde sürdürdü:
“Yani, İsrail ve Filistin’in bağımsız, egemen ve demokratik iki devlet olarak, yan yana barış ve güvenlik içinde yaşaması. Bu çözüme karşı duranlara temel sorum şudur: Alternatif nedir? Filistinlilerin eşit haklardan mahrum bırakıldığı, sürekli işgal ve eşitsizlik altında yaşamak zorunda bırakıldığı bir tek devlet gerçeği mi? Filistinlilerin topraklarından sürüldüğü bir tek devlet mi? Bu ne barıştır, ne adalettir, ne de uluslararası hukuka uygundur ve kabul edilemez. Bu yol sadece İsrail’in küresel düzeyde artan yalnızlığını derinleştirir. Açık konuşalım: Filistinliler için devlet kurma bir ödül değil, bir haktır.
Bu hakkın inkarı, dünyanın dört bir yanındaki aşırılık yanlılarına verilmiş bir hediye olur.”
BM Genel Sekreteri, diğer taraftan zamanın tükendiğini ve her geçen gün güvenin azaldığını, kurumların zayıfladığını ve umutların yıkıldığını ifade etti.
Bu nedenle uluslararası topluma sadece iki devletli çözüm vizyonunu canlı tutma çağrısı yapmadığını aktaran Guterres, aynı zamanda bunu gerçeğe dönüştürmek için acil, somut ve geri döndürülemez adımlar atılması gerektiğinin altını çizdi.
Guterres, bunun için şiddetin derhal sona erdirilmesi, Uluslararası Adalet Divanı’nın çağrısı doğrultusunda ilhak ve yerleşim faaliyetlerinin derhal durdurulması, işgal altındaki Filistin topraklarının herhangi bir bölgesinden Filistinli nüfusun zorla yerinden edilmesi ve etnik temizlik anlamına gelebilecek her türlü uygulamanın reddedilmesi, her türlü vahşet suçu ve uluslararası hukuk ihlalleri için tam hesap verebilirliğin sağlanması, güvenilir bir siyasi diyaloğun yeniden başlatılması ve her iki halkın eşit haklarının ve onurunun yeniden teyit edilmesi gerektiğini vurguladı.
“Gazze, felaketlerin birbirini izlediği bir çöküşe sürüklendi”
Sürece Gazze’den başlanması gerektiğini ifade eden Guterres, “Gazze, felaketlerin birbirini izlediği bir çöküşe sürüklendi.” uyarısında bulundu.
Guterres, yaşam kurtarıcı insani yardımlar üzerindeki kısıtlamaların hafifletilmesine yönelik son adımları memnuniyetle karşıladığını ancak bunların kabusu sona erdirmek için yeterli olmadığını bildirdi.
Gazze’de derhal, kalıcı bir ateşkes, tüm esirlerin koşulsuz ve derhal serbest bırakılması ile tam ve engelsiz insani erişime ihtiyaç olduğuna dikkati çeken Guterres, “Bunlar barışın ön koşulları değil, temelleridir.” değerlendirmesinde bulundu.
Guterres, Gazze’nin ötesinde, Doğu Kudüs dahil olmak üzere, işgal altındaki Filistin topraklarının devam eden işgalinin yasa dışı olduğunu yineleyerek, bu işgalin tercihten değil, hukuktan kaynaklanan sorumluluklardan sona ermesi gerektiğini ifade etti.
BM Genel Sekreteri, “Filistin devletinin kurulması ile İsrail’in güvenliği arasında sahte bir tercih yaratılmasını reddedelim. İşgalin güvenlik getirmediğini kabul edelim. İsrail’in meşru güvenlik kaygıları nasıl ciddiye alınmalıysa, Filistin halkının meşru hakları da aynı şekilde ele alınmalıdır.” dedi.
İsrail’e açık ve net bir şekilde iki devletli çözüme yeniden bağlı kalması çağrısında bulunulması gerektiğinin altını çizen Guterres, İsrail’in bu çözümü baltalayan tüm eylemlerini durdurmasının tek bir sesle talep edilmesi gerektiğini kaydetti.
“Bu ihtilaf yönetilemez, çözülmelidir”
Guterres, Filistin’in barışçıl, demokratik ve kapsayıcı bir devlet vizyonu etrafında birleşmesinin de desteklenmesi gerektiğini belirterek, “Bu ihtilaf yönetilemez, çözülmelidir. Mükemmel koşulların oluşmasını bekleyemeyiz. Bu koşulları biz yaratmalıyız. Acı dayanılmaz hale gelene kadar barış çabalarını erteleyemeyiz. Çok geç olmadan harekete geçmeliyiz.” diye konuştu.
Bunun yalnızca siyasi bir sorun değil, aynı zamanda ortak değerlere ve ilkelere dair bir mesele olduğuna işaret eden Guterres, “Hiçbir ulus sürekli bir güvensizlik içinde yaşamamalıdır ve hiçbir halk sürekli işgal altında yaşamamalıdır. Bu, vicdanın çağrısıdır. Bu çağrıya açıklıkla, cesaretle ve kararlılıkla cevap verelim.” çağrısında bulundu.
Guterres, üye ülkelere Filistinliler, İsrailliler, Orta Doğu ve dünya hakları için barış yolunu seçme çağrısı yaptı.
